Geen bemiddelingskosten bij de verhuur van woonruimte

Veel huurders vinden via een verhuurbemiddelingsbureau of makelaarskantoor een appartement, woning of kamer. Daarvoor worden dan bij de huurder bemiddelingskosten (meestal ter hoogte van één maandhuur) in rekening gebracht. Mag dat?

Verdeelde rechtspraak
De laatste tijd is hierover veel geprocedeerd. Veel huurders hebben terugbetaling gevorderd van de door hen betaalde bemiddelingskosten. De uitkomst van deze procedures is zeer wisselend: sommige rechters hebben de restitutievordering van de huurder afgewezen, terwijl andere rechters geoordeeld hebben dat de huurder wel bemiddelingskosten verschuldigd is.

Huidige wetgeving
In de wet is in artikel 7:417 lid 4 Burgerlijk Wetboek dwingendrechtelijk bepaald dat een makelaar of tussenpersoon (‘bemiddelaar’) bij een particuliere huurder geen bemiddelingskosten in rekening mag brengen indien hij ook optreedt voor de verhuurder. Dit wordt ook wel het verbod van het ‘dienen van twee heren’ genoemd. De wetgever wil daarmee de ongewenste gevolgen van belangenverstrengeling voor de huurder voorkomen. Dat de bemiddelaar geen schriftelijke overeenkomst met de verhuurder heeft gesloten en geen vergoeding van de verhuurder krijgt, is daarbij niet van belang. Dit verbod geldt overigens niet als het gaat om de (ver)huur van onzelfstandige woonruimte (bijvoorbeeld studentenkamers waarbij gemeenschappelijke voorzieningen zoals keuken, badkamer gedeeld moeten worden).
Ook in de politiek heeft dit onderwerp de nodige aandacht gekregen. De Minister van Veiligheid en Justitie heeft in mei 2014 het wetsvoorstel ‘Dubbele bemiddelingskosten’ ontworpen. De Minister wil de positie van kamerhuurders verbeteren en heeft in het wetsontwerp opgenomen dat ook bij tweezijdige bemiddeling van onzelfstandige woonruimte géén bemiddelingskosten bij de huurder in rekening mogen worden gebracht.

Autoriteit Consument en Markt
De Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM) komt op voor de belangen van de consument en heeft onderzoek gedaan naar de vermoedelijke oneerlijke handelspraktijken van verhuurbemiddelaars. De ACM heeft een duidelijk standpunt ingenomen in deze langslepende discussie. Zij concludeert dat er sprake is van tweezijdige bemiddeling als de bemiddelaar zijn woningaanbod presenteert op zijn website met als doel een huurovereenkomst te sluiten en daarop gerichte werkzaamheden te verrichten. De ACM beschouwt het in rekening brengen van bemiddelingscourtage in een dergelijk geval als een oneerlijke handelspraktijk. De ACM kan bij structurele overtreding van de Wet oneerlijke handelspraktijken een boete van maximaal € 450.000 aan een bemiddelaar opleggen.

Gelet op de bevindingen van de ACM heeft een aantal grote verhuurbemiddelaars toegezegd met ingang van 1 januari 2015 hun werkwijze aan te passen en géén bemiddelingskosten meer in rekening te zullen brengen bij huurders. De kans is groot dat ook andere verhuurbemiddelaars hun werkwijze zullen aanpassen.

Hoewel de rechtspraak verdeeld is en er een nieuw wetsontwerp in de maak is, lijkt het in rekening brengen van bemiddelingskosten in de praktijk dan toch aan banden te zijn gelegd.