Arbeidsrecht update | Is 10/15 minuten verplicht eerder aanwezig zijn arbeidstijd?

Bij veel bedrijven komt het voor dat werknemers geacht worden tien minuten of een kwartier eerder aanwezig te zijn voor de aanvang van hun dienst. Mag u dit als werkgever vragen van werknemers zonder ze voor deze tijd loon te betalen? Er is veel rechtspraak over deze vraag. Onlangs kreeg de Rechtbank Noord-Holland deze vraag ook.

In de zaak bij de Rechtbank Noord-Holland ging het om een werknemer die werkzaam was bij AFS als uitzendkracht en ter beschikking is gesteld als bagage-afhandelaar aan de afdeling Bagage Operational Support op Schiphol, ook wel ‘BOS’ genoemd. Afgesproken is dat de werknemer altijd minimaal 15 minuten voor aanvang van de geplande dienst aanwezig moet zijn en zich in persoon moet melden bij de BOS-Coördinatie. De werknemer vindt dat dit kwartier uitbetaald dient te worden. De werknemer treedt uit dienst en vordert betaling van het achterstallige loon.

Kern van het geschil is de vraag of de verplichte aanwezigheid gedurende het kwartier voorafgaand aan de aanvang van de dienst als arbeid en als arbeidstijd moet worden aangemerkt. De werkgever is van mening dat de verplichte aanwezigheid van het kwartier voor de dienst enkel een huismaatregel is die de werkgever op grond van zijn instructierecht mag opleggen aan een werknemer. De aanwezigheid zou noodzakelijk zijn van de goede huishouding binnen het bedrijf.

De kantonrechter volgt de redenering van de werkgever niet. Er is volgens de kantonrechter sprake van arbeid in de zin van artikel 7:610 BW. De werknemer is in dat kwartier in opdracht van BOS voor haar beschikbaar als arbeidskracht. In het kwartier moet de werknemer meerdere activiteiten uitvoeren. Zo moet de werknemer zich melden bij de coördinator, hij moet een portofoon pakken en krijgt daarmee te horen bij welke gate hij moet gaan werken en tot slot moet de werknemer zich in die periode begeven naar die gate. Hieruit volgt dat de werknemer gedurende het kwartier ter beschikking stond van BOS en dat hij ook aanwijzingen kreeg van de coördinator over de uit te voeren werkzaamheden.

Er is dus sprake van arbeid. Of daarmee ook sprake is van arbeidstijd, is een andere vraag die de kantonrechter moet beantwoorden. De kantonrechter oordeelt dat bij deze beoordeling van belang is dat er door de coördinator een werkinstructie wordt gegeven. Daarnaast kon de werknemer zijn tijd in het kwartier niet vrij indelen en aan eigen zaken besteden. Voor zover hij wel in enige vorm privé-activiteiten kon verrichten, is die tijd onvoldoende om als vrije tijd te beschouwen. Dat in het kwartier geen overdracht van werkzaamheden plaatsvond en er ook geen briefing was, maakt het voorgaande niet anders.

Uiteindelijk wijst de kantonrechter de loonvordering van de werknemer toe. Zoals u kunt lezen is de vraag of een werknemer recht heeft op loon gedurende de tijd dat hij een paar minuten verplicht eerder aanwezig moet zijn, niet gemakkelijk te beantwoorden. De beoordeling hangt sterk af van de omstandigheden van het geval. Zo oordeelde de kantonrechter van de Rechtbank Den Haag in augustus 2023 dat 10 minuten eerder inloggen bij thuiswerken juist niet werd gezien als arbeidstijd. Verplicht u uw werknemer ook een paar minuten voorafgaand aan de dienst al aanwezig te zijn? Win juridisch advies in. Wellicht bestaat er een risico dat uw werknemer betaling van het te weinig betaalde loon kan vorderen.