Misbruik van machtspositie door gebruik van concurrentiegevoelige informatie

De nieuwsberichten stonden er de afgelopen maand vol mee: de Europese Commissie komt met een formele klacht tegen Amazon. Het grootste e-commercebedrijf ter wereld wordt verdacht van concurrentievervalsing. Als Amazon inderdaad schuldig wordt bevonden aan het schenden van de Europese mededingingsregels kan de Europese Commissie het bedrijf een boete van maximaal 10 procent van de jaaromzet opleggen. Voor zo’n bedrijf, met een jaaromzet van 280 miljard dollar, kan deze boete tot in de miljarden lopen. Maar waarom is het eigenlijk zo belangrijk dat de Europese Commissie onderzoek doet naar het handelen van deze e-commerce gigant?

Amazon verkoopt zélf producten aan consumenten, maar laat ook externe verkopers hun spullen te koop aanbieden via deze webshop. Het bedrijf heeft dus als het ware een dubbele rol als platform. Enerzijds exploiteert het een online omgeving waar externe verkopers hun producten aan de consumenten kunnen aanbieden en anderzijds is Amazon zelf een retailer op zijn eigen platform. Amazon concurreert dus rechtstreeks met de externe verkopers van zijn webshop.

Dienstverlening

Als dienstverlener heeft Amazon toegang tot niet-openbare bedrijfsgegevens van externe verkopers. Hierbij moet gedacht worden aan het aantal bestelde producten, de inkomsten van de verkopers, de bezoekfrequentie op een specifieke aanbieding van verkopers, gegevens met betrekking tot een verzending en bijvoorbeeld eerdere prestatie van verkopers. Uit de voorlopige bevindingen van de Europese Commissie blijkt dat zeer grote hoeveelheden niet-openbare verkopersgegevens beschikbaar zijn voor de werknemers van Amazon en rechtstreeks naar de geautomatiseerde systemen van Amazon doorstromen. Deze gegevens worden vervolgens verzameld, geanalyseerd en gebruikt als richtlijn voor strategische zakelijke beslissingen. Het stelt Amazon in staat om informatie over populaire producten eruit te filteren en gericht groepen consumenten te benaderen met een aanbieding van deze populaire producten.

Europese Commissie

Op grond van artikel 102 Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en het nationale artikel 24 Mededingingswet, is het ondernemingen die beschikken over een economische machtspositie verboden om misbruik te maken van deze (machts)positie. Er is volgens vaste jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie sprake van een economische machtspositie indien deze positie de betreffende onderneming in staat stelt om zich in belangrijke mate onafhankelijk te gedragen van haar concurrenten, afnemers en uiteindelijk consumenten.

Het voorlopige standpunt van de Europese Commissie is dat het gebruik van niet-openbare verkopersgegevens Amazon in staat stelt de normale risico’s van concurrentie in de detailhandel te vermijden en zijn machtspositie op de markt, in voornamelijk de landen Frankrijk en Duitsland, te vergroten. Dit levert misbruik van een dominante marktpositie op.

Gevolgen van misbruik machtspositie

Doordat Amazon als enige verkoper inzicht heeft in de verkopersgegevens is Amazon in staat om zonder risico of investering producten op de markt te brengen. Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat zeer gedetailleerde bedrijfsgegevens met betrekking tot de transacties van externe verkopers op het Amazon-platform worden ingevoerd in algoritmen. Op basis van deze algoritmen beslist Amazon welke nieuwe producten worden gelanceerd, de prijs van een nieuwe individuele aanbieding, het beheer van voorraden en de keuze van de beste leverancier voor een product. Amazon kan dus zelf een vergelijkbaar goedkoper product op de markt brengen. Dit zorgt voor oneerlijke concurrentie en misbruik van machtspositie op de markt.

Terugkomend op de eerder gestelde vraag waarom het zo belangrijk is dat de Europese Commissie onderzoek doet naar het handelen van Amazon kan kort geconcludeerd worden dat oneerlijke concurrentie innovatie en de vrijheid van externe verkopers om zich te onderscheiden belemmert. Omdat er op dit moment steeds meer online gewinkeld wordt, zijn er meer webwinkels. Dit zorgt voor meer concurrentie en daardoor meer keuze voor de consument. Meestal zorgt dit ook voor goedkoper producten.

Amazon heeft de positie om bepaalde verkooppartijen hoger in de zoekresultaten te plaatsen en Amazon kan verkoopgegevens analyseren om zelf een vergelijkbaar goedkoper product te produceren en verkopen. Hierdoor kan Amazon zijn machtspositie versterken, zullen andere webwinkels minder producten verkopen, zullen er minder webwinkels op de markt blijven waardoor er minder concurrentie ontstaat en de consument uiteindelijk hogere prijzen zal moeten betalen.

Conclusie

De Europese Commissie heeft Amazon inmiddels op de hoogte gebracht van haar voorlopige standpunt dat Amazon de Europese regels heeft geschonden door misbruik te maken van haar machtspositie en daardoor de concurrentie te verstoren. Amazon is in staat gesteld om zich als eerst te verweren tegen deze aantijging van de Europese Commissie. Dit zal onder meer gebeuren in een besloten hoorzitting bij de Europese Commissie.

Bovenstaand voorbeeld betreft uiteraard een uitzonderlijke situatie. Desondanks is het altijd belangrijk om alert te blijven bij het verzamelen van concurrentie gevoelige informatie. Naast het verzamelen van concurrentie gevoelige informatie zijn er ook nog andere voorbeelden van misbruik van machtspositie zoals te hoge prijzen vragen voor producten of diensten, de prijs van producten verlagen tot onder de kostprijs of bijvoorbeeld aan bepaalde bedrijven geen producten verkopen.

Hoe het uiteindelijk zal aflopen voor Amazon, wordt op een later moment vervolgd.