Collectieve actie: Consumentenbond eist verantwoordelijkheid van Google

In maart van dit jaar heeft de rechtbank in Amsterdam de Consumentenbond en de Data Privacy Stichting (DPS) in het gelijk gesteld in een zaak tegen Facebook. Deze zaak draaide om de onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens van Nederlandse gebruikers door Facebook gedurende de periode van 1 april 2010 tot 1 januari 2020. De uitspraak heeft de Consumentenbond gesterkt in haar overtuigingen; zij is onlangs een soortgelijke actie gestart tegen Google.

Collectieve schadevergoeding eisen

De Consumentenbond klaagde Facebook aan wegens schending van de privacyrechten van haar gebruikers. Gebruikers konden zich bij de Consumentenbond aanmelden om deel te nemen aan een ‘collectieve actie’. Een collectieve actie is een juridisch mechanisme waarbij een groep gedupeerden gezamenlijk optreedt om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Het is een vorm van collectieve belangenbehartiging, waarbij individuen met vergelijkbare claims, klachten of geschillen zich verenigen om hun rechten te beschermen of schadelijke praktijken aan te vechten. Doorgaans wordt dit gedaan door een speciaal daartoe opgerichte claimstichting die door een externe financier wordt gefinancierd. De financier deel in geval van succes achteraf mee in een deel van de opbrengst.

Op 1 januari 2020 is de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA) in werking getreden. Deze wet heeft het proces om een collectieve actie te starten efficiënter gemaakt, biedt de mogelijkheid om collectief schadevergoeding te verkrijgen en heeft een aantal waarborgen geïntroduceerd om de belangen van de betrokken partijen te beschermen.

De controverse rondom Google

Op haar website beweert de Consumentenbond dat Google, net als Facebook, de privacy van haar gebruikers schendt en daar jaarlijks miljarden aan verdient. In een korte informatievideo beschuldigt de Consumentenbond Google ervan dat zij heimelijk haar gebruikers volgt en tot wel zes keer per minuut hun locatiegegevens opvraagt. Hierdoor worden uitgebreide dataprofielen samengesteld, waaruit onder meer blijkt waar de gebruikers wonen, werken, of ze bijeenkomsten van politieke partijen hebben bijgewoond of naar de kerk zijn geweest. Op basis van deze gegevens zouden vervolgens doelgerichte advertenties worden verkocht. Deze advertentie-inkomsten zouden in 2022 ruim 200 miljard euro hebben opgeleverd.

De Consumentenbond eist dat Google stopt met het schenden van de privacy van haar gebruikers en een schadevergoeding betaalt. Ook verlangt zij dat Google structurele veranderingen doorvoert om de privacy van gebruikers in de toekomst te waarborgen.

De effecten: Een stijging van claims en de verhullende praktijk van ‘privacywashing’

De gevolgen van de geslaagde vordering tegen Facebook zijn merkbaar. In het verleden zijn ook tegen andere dataverwerkers, waaronder TikTok en GGD, collectieve schadeclaims ingesteld. Naar verwachting zijn deze zaken en het succes van de Facebookzaak het begin van een stroom aan massaclaims gericht op privacy. Er zijn immers tal van grote ondernemingen die onze gegevens opvragen en gebruiken, zo ook Google. Het is niet ondenkbaar dat ook Google tot schadevergoeding zal worden veroordeeld als komt vast te staan dat zij onzorgvuldig met deze gegevens is omgegaan. Soortgelijke ondernemingen doen er daarom vooral goed aan om hun gebruikers duidelijk te informeren over wat er met hun gegevens gebeurt en te laten zien dat zij hun zorgplicht op dat punt serieus nemen. Mede hierdoor is het fenomeen “privacywashing” steeds meer in opkomst. Daarbij adverteren bedrijven als TikTok met de veiligheid en bescherming van de gegevens van haar gebruikers.

Hulp bij collectieve rechtszaken

Dankzij onze expertise op het gebied van collectieve acties, zowel aan de zijde van gedupeerden als aan de zijde van de gedaagde, kunnen we krachtige juridische oplossingen bieden.

We begrijpen dat elke zaak uniek is en dat individuele situaties kunnen variëren. Daarom bieden we altijd een persoonlijke benadering en proberen we uw specifieke behoeften en doelen te begrijpen. Als u denkt dat u mogelijk een collectieve claim heeft of door een collectief aansprakelijk wordt gesteld voor geleden schade, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen voor een vertrouwelijk gesprek.