Werkgeversaansprakelijkheid in geval van een bedrijfsongeval?

Een ongeluk zit in een klein hoekje, ook op de werkvloer. De huidige wetgeving over arbeidsomstandigheden zet sterk in op preventie en minimalisering van het risico op bedrijfsongevallen. Desondanks komt het voor dat een ongeluk gebeurt op de werkvloer. Is de werkgever altijd aansprakelijk in geval van bedrijfsongevallen? Of zijn er ook situaties waarin een werkgever niet aansprakelijk is voor de schade die de werknemer heeft geleden?

In een kwestie die onlangs speelde bij de Rechtbank Den Haag stelde een werkneemster haar werkgever, Rijnvicus B.V., aansprakelijk. De werkneemster probeerde haar bureaustoel te pakken en viel achter de receptie, waardoor zij haar been brak. Zij is vervolgens met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht. De werkneemster heeft Rijnvicus aansprakelijk gesteld voor de gevolgen van het arbeidsongeval. Rijnvicus heeft de aansprakelijkheid afgewezen.

Arbeidsinspectie

Als gevolg van het ongeval heeft de Arbeidsinspectie een bezoek gebracht aan de werkgever. Uit het rapport van de Arbeidsinspectie volgt dat er geen oorzakelijk verband vast is te stellen tussen een overtreding van de Arbeidsomstandighedenwet en het arbeidsongeval. Uiteindelijk diende de kantonrechter een oordeel te vellen over de vraag of Rijnvicus aansprakelijk is voor de schade die werkneemster lijdt als gevolg van het arbeidsongeval.

De zorgplicht van de werkgever

In de wet is voor een werkgever een zorgplicht vastgelegd ten behoeve van de veiligheid van de werknemers bij de uitoefening van hun werkzaamheden. Die zorgplicht maakt dat het aan de werkgever is om te bewijzen dat hij zijn zorgplicht jegens de werknemer is nagekomen. De rechter stelt hoge eisen aan de zorgplicht van de werkgever. De zorgplicht is onder andere in de Arbowetgeving verder uitgewerkt. De werkgeversaansprakelijkheid is een complex juridisch vraagstuk waarbij de wetgever bewust de positie van de werknemer heeft versterkt. Dat betekent dat een werkgever in de meeste gevallen aansprakelijk is voor bedrijfsongevallen. Een van de uitzonderingen daarop zijn de huis-, tuin- en keukenongevallen. Hieronder vallen situaties waarin de werknemer schade lijdt zonder dat de werkgever zijn zorgplicht heeft geschonden. Een voorbeeld is een dagelijks voorkomende situatie waarbij de werknemer door een ongelukkige samenloop van omstandigheden schade lijdt. Echter, een ongelukkige samenloop van omstandigheden leidt er niet per definitie toe dat de werkgever niet aansprakelijk is. Elke beoordeling hangt sterk af van de omstandigheden van het geval.

Oordeel kantonrechter

In de zaak van de Rechtbank Den Haag oordeelde de kantonrechter dat de val van werkneemster een huis-, tuin- en keukenongeval is. Zowel de werkplek van werkneemster als de bureaustoelen voldeden ten tijde van het ongeval aan de eisen die daar in redelijkheid aan mogen worden gesteld. Daarbij gaat de werkgever mede uit van de in de RI&E geïnventariseerde risico’s. In de RI&E van Rijnvicus was er rondom de werkplek van werkneemster geen risico opgenomen. Het argument van werkneemster dat de bureaustoelen niet netjes in de hoek, maar overal en nergens stonden maakt de werkplek volgens de kantonrechter niet ondeugdelijk of risicovol. Deze omstandigheid maakt juist dat van werkneemster de nodige oplettendheid en voorzichtigheid mocht worden verwacht bij het betreden van de werkplek en het pakken van haar bureaustoel.

Volgens de kantonrechter is rommel in beginsel een normaal risico dat aan het dagelijkse leven is verbonden en doet zich ook voor in veel voorkomende situaties buiten het werk. Daardoor hoefde Rijnvicus daar niet voor de waarschuwen. Daarbij komt dat de samenloop van omstandigheden zo onwaarschijnlijk is dat Rijnvicus in redelijkheid niet hoefde te verwachten dat het pakken van een bureaustoel tot een ongeval zou leiden. De conclusie van de kantonrechter is dat Rijnvicus de werkneemster niet heeft blootgesteld aan een groter risico dan onder de gegeven omstandigheden verwantwoord was. Het ongeval is te wijten aan een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Rijnvicus heeft haar zorgplicht niet geschonden, waardoor zij niet aansprakelijk kan worden gehouden voor de schade van werkneemster als gevolg van het ongeval.

Werkgeversaansprakelijkheid

Wanneer sprake is van een bedrijfsongeval kan het gaan om een ongelukkige samenloop waardoor u als werkgever in beginsel niet aansprakelijk bent. Echter, in het merendeel van de gevallen kunt u als werkgever wel aansprakelijk worden gehouden. In de praktijk worden er hoge eisen gesteld aan de zorgplicht van de werkgever. Dat leidt ertoe dat er snel sprake is van werkgeversaansprakelijkheid, ook al lijkt het op een simpel huis-, tuin- en keukenongeval. Denk aan de situatie dat de werkgever de werknemer beter had moeten waarschuwen of instrueren. Is er binnen uw organisatie een bedrijfsongeval voorgevallen? Let dan goed op de verplichtingen die u heeft als werkgever bij bijvoorbeeld de arbeidsinspectie. Daarnaast raden wij u aan tijdig juridisch advies in te winnen als u als werkgever te maken krijgt met een (mogelijke) aansprakelijkstelling.