Erkenning en ouderlijk gezag

Volgens cijfers van het CBS is maar liefst 44% van de ouders ongehuwd. Toch maakt de wet nog steeds een onderscheid tussen gehuwde en ongehuwde ouders voor wat betreft het juridisch vaderschap en het ouderlijk gezag. De praktijk wijst uit dat het nog (te) vaak voorkomt dat de vader geen ouderlijk gezag heeft. Redenen die vaak worden aangegeven is het gebrek aan kennis, tijdsverloop, onvoldoende besef van het hebben van het ouderlijk gezag. Pas na verbreking van de relatie tussen ouders komt dit belang naar voren. Voldoende reden voor mij om in deze blog de erkenning en het ouderlijk gezag onder de aandacht te brengen.

Erkenning van een kind

De echtgenoot of geregistreerd partner van de moeder wordt automatisch juridisch vader indien het kind binnen het huwelijk of partnerschap wordt geboren. Wordt het kind buiten een huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren dan dient het kind door de vader te worden erkend, zodat er een juridische band tussen vader en kind ontstaat en zij in een familierechtelijke betrekking tot elkaar komen te staan. Tegelijk met de erkenning kunnen de ouders de achternaam van het kind bepalen, deze achternaam zal gelden voor alle daarna geboren kinderen binnen die relatie. Met de erkennen van het kind wordt de vader ook juridisch vader. Zo is het kind dan volgens de wet erfgenaam van de vader en kan de vader gezamenlijk met de moeder het gezag verkrijgen over het kind. Op het ouderlijk gezag kom ik later in deze blog terug.

Om het kind te kunnen erkennen moet worden voldaan aan een aantal wettelijke voorwaarden. Zo dient de moeder toestemming te verlenen voor de erkenning indien het kind jonger dan 16 jaar is. Ook de toestemming van het kind is vereist indien het ouder is dan 12 jaar. Tegelijk met de erkenning kunnen ouders de achternaam van het kind bepalen, welke achternaam zal gelden voor alle daarna geboren kinderen binnen die relatie. Weigert de moeder toestemming te geven aan de vader om het kind te erkennen, dan heeft de vader de mogelijkheid om de rechtbank te verzoeken vervangende toestemming voor de erkenning te geven. Om dit verzoek te kunnen doen, moet een advocaat worden ingeschakeld.

Het is daarnaast nog belangrijk om voor ogen te hebben dat een kind “maar” twee juridische ouders kan hebben. Indien het kind binnen een huwelijk is geboren, terwijl de echtgenoot van de moeder niet de biologische vader is, dan kan de biologische vader het kind niet erkennen. In een dergelijk geval is het verstandig om u door mij of één van mijn collega’s van de sectie Personen- en Familierecht te laten adviseren.

Ouderlijk gezag

Minderjarigen staan onder gezag van in beginsel hun ouder(s). Dit wordt dan ouderlijk gezag genoemd. Het ouderlijk gezag is van groot belang aangezien het de plicht en het recht tot verzorging en opvoeding van de kinderen omvat. U kunt dan bijvoorbeeld denken aan de zorg voor kleding, voedsel, onderdak, veiligheid, onderwijs en medische behandeling. Ouders die het gezag hebben bepalen verder waar het kind woont, naar school gaat en van welke verenigingen het kind lid wordt. Het spreekt voor zich dat deze beslissingen in het belang van het kind genomen moeten worden.

Gevolgen niet regelen van ouderlijk gezag

Ouders hebben automatisch gezamenlijk het gezag indien het kind binnen het huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt geboren. Wordt het kind buiten een huwelijk of partnerschap geboren dan krijgt de moeder in beginsel van rechtswege en dus automatisch het ouderlijk gezag. De rechten van de vader liggen anders. Het kind moet eerst worden erkend om vervolgens – samen met de moeder – het gezamenlijk gezag aan te kunnen vragen bij de rechtbank. Hoewel dit een eenvoudige digitale handeling is, wordt dit vaak nagelaten of vergeten door ouders. Pas na een relatiebreuk komen vaders er achter dat zij niet het ouderlijk gezag hebben en wat de consequenties daarvan zijn. Zo kan de moeder zonder toestemming van de vader met het kind verhuizen en hoeft de moeder de vader alleen te informeren en consulteren, maar mag zij belangrijke beslissingen zelf nemen. De vader wordt buiten spel gezet.

Meer informatie of advies over erkenning of ouderlijk gezag?

Is uw relatie verbroken en bent u erachter gekomen dat u niet het ouderlijk gezag heeft? Weigert de moeder van uw kind toestemming te geven voor de erkenning? Of heeft u een andere vraag met betrekking tot het erkennen van een kind of het ouderlijk gezag? Neem dan contact met mij of één van mijn collega’s van de sectie Personen- en Familierecht.