Help! Wij gaan scheiden en hebben kinderen; wat nu?

Van paraplugesprek tot ouderschapsplan tot bruggesprek

Een scheiding is een zeer ingrijpende gebeurtenis. Niet alleen in het leven van degenen die uit elkaar gaan, maar ook in het leven van hun (minderjarige) kinderen.

Voor kinderen valt de vertrouwde thuisbasis weg en zij komen hierdoor terecht een crisisachtige situatie. Hoe ernstig deze crisis zal zijn, hangt in belangrijke mate af van de opstelling van hun ouders: gaan zij als ouders samenwerken ook al scheiden hun wegen als partners? Of gaan zij langs elkaar heen werken of – nog erger – elkaar tegenwerken?

Het paraplugesprek, ouderschapsplan en bruggesprek kan ouders, maar vooral ook hun kinderen, helpen om de scheiding een plek te geven en vormen de basis voor het vormgeven van het ouderschap na scheiding.

Paraplugesprek

Kinderen in een scheidingssituatie hebben behoefte aan duidelijkheid. Van belang is dat ouders samen aan hun kinderen mededelen dat zij uit elkaar gaan. Dit heet het paraplugesprek: ouders nemen gezamenlijk de verantwoordelijkheid op zich voor de gevolgen van de scheiding voor hun kinderen en houden daarmee als het ware een paraplu boven het hoofd van hun kind(eren).

Het is van belang dat ouders op een niveau dat is aangepast aan de leeftijd van hun kind(eren) aan hun kind(eren) vertellen dat zij als partners uit elkaar gaan. Tegelijkertijd moeten ouders in dit gesprek aan hun kinderen duidelijk maken dat zij altijd voor hen beschikbaar blijven en dat de ouderband door de scheiding niet verbroken zal worden.

Gelet op het belang van het gesprek voor kinderen is het wenselijk om het gesprek samen voor te bereiden en wellicht zelfs te oefenen. Voor kinderen betekent de scheidingsmelding veelal de boodschap dat hun ouders niet meer in hetzelfde huis zullen wonen. Na het gesprek kunnen kinderen hierdoor met veel vragen zitten of deze zullen in de periode na de scheidingsmelding bij hen opkomen. Het is derhalve van belang dat ouders ook de eventuele vragen van hun kinderen voorbereiden, zodat zij als ouders hier een gelijkluidend antwoord op kunnen geven.

Ouderschapsplan

Op grond van de wet (artikel 815 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering) rust op ouders die willen scheiden de verplichting om een ouderschapsplan op te stellen. Deze verplichting rust op ouders die gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan (met of zonder gezamenlijk gezag) en op ouders die samenwonen en allebei met het gezag belast zijn. Het is zelfs zo dat de rechtbank de echtscheiding of de ontbinding van het geregistreerd partnerschap in beginsel niet zal uitspreken als het ouderschapsplan ontbreekt.

Het ouderschapsplan is een overeenkomst tussen ouders waarin zij afspraken maken over hun minderjarige kinderen of over zaken die zij belangrijk vinden voor hun minderjarige kinderen. Van belang is daarnaast dat u zich realiseert dat een ouderschapsplan aan verandering onderhevig is; een ouderschapsplan dat wordt opgesteld door ouders van jonge kinderen ziet er anders uit dan een ouderschapsplan dat wordt opgesteld door ouders van pubers. Het kan dan ook zo zijn dat een ouderschapsplan na verloop van tijd moet worden bijgesteld of aangepast.

Op grond van de wet moet in het ouderschapsplan in ieder geval aandacht worden besteed aan:

1. de zorgregeling (de verdeling van de verzorgings- en opvoedingstaken tussen de met het gezamenlijk gezag belaste ouders) of de omgangsregeling (de tussen ouders gemaakte afspraken over de omgang tussen de kinderen en de ouder zonder gezag);
2. hoe ouders elkaar informeren (of consulteren) over belangrijke onderwerpen die betrekking hebben op hun kinderen;
3. de verdeling van de kosten van verzorging en opvoeding van de kinderen.

Daarnaast kunnen ook andere afspraken worden opgenomen in het ouderschapsplan, zoals wat ouders belangrijk vinden in het kader van de opvoeding, zoals bepaalde regels of opvattingen over straffen. Verder kunnen er afspraken worden opgenomen over het contact met beide families of bijvoorbeeld het contact tussen de kinderen en nieuwe partners.

Bruggesprek

Naast de verplichting tot het opstellen van het ouderschapsplan rust op basis van ditzelfde artikel op ouders de verplichting om hun kinderen te betrekken bij de tussen hen gemaakte afspraken. Veel onderwerpen in het ouderschapsplan hebben een directe invloed op het leven van de kinderen. Door over deze onderwerpen van gedachte te wisselen met de kinderen ontstaat er niet alleen duidelijkheid voor kinderen, maar ook wederzijds begrip. Ouders horen enerzijds van hun kinderen hoe zij de gevolgen van de scheiding ervaren en anderzijds krijgen kinderen begrip voor de noodzaak van bepaalde keuzes van de ouders. Daarnaast kunnen ouders de wensen en ervaringen van de kinderen betrekken in de te maken keuzes. Kortom, in het gesprek wordt een brug geslagen tussen ouders en hun kinderen. Ook dit zal vanzelfsprekend op een wijze moeten gebeuren die passend is bij de leeftijd van een kind.

Tot voor kort was bij echtscheidingsprocedures weinig aandacht voor de vraag of ouders deze verplichting ook daadwerkelijk naleefden. De familierechters van de rechtbank Overijssel, locatie Zwolle zullen hier na 1 mei 2018 in de vorm van een pilot aandacht voor vragen. Als ouders geen ouderschapsplan hebben en geen bruggesprek hebben gevoerd, zullen zij voortaan de rechter moeten informeren over hoe hun kinderen reageren op lopende zorg- of omgangsregeling. Ouders dienen de rechtbank hierover te informeren door middel van het invullen van een vragenlijst.

Wilt u meer informatie over het paraplugesprek, het ouderschapsplan of het bruggesprek? Dan kunt u contact opnemen met onze familierechtadvocaten. Onze familierechtadvocaten kunnen u tips geven over het voeren van een paraplugesprek of bruggesprek op een wijze die passend is bij de leeftijd van uw kind(eren). Daarnaast kunnen onze familierechtadvocaten u (alleen of tezamen in vorm van mediation) bijstaan bij het opstellen van een ouderschapsplan.