Faillissementsaanvraag: effectief incassomiddel?

Het is u al maanden een doorn in het oog. Uw opdrachtgever heeft voor forse bedragen diensten van u afgenomen, maar uw nota’s blijven onbetaald. Op uw telefoontjes, e-mails, brieven en faxberichten (ja het bestaat nog) krijgt u geen reactie. Vanuit het ‘’veld’’ bereiken u berichten dat uw schuldenaar (debiteur) sinds afgelopen week wel in een nieuwe Mercedes rijdt, van uw geld?! U pikt het niet langer en besluit stappen te ondernemen. De druk moet worden opgevoerd. Hoe zit dat ook alweer met het aanvragen van een faillissement?

Het aanvragen van een faillissement is relatief eenvoudig. De schuldeiser dient (via een advocaat) een verzoekschrift in bij de rechtbank en vervolgens wordt de schuldenaar door de rechtbank opgeroepen om op een verzoekschrift te worden gehoord tijdens een faillissementszitting. Als aanvrager van het faillissement bent u griffierecht aan de rechtbank verschuldigd.

U verwacht dat er na de oproep van de rechtbank wel beweging in de zaak zal komen. Indien de schuldenaar uw vordering niet betwist en een faillissement wil voorkomen, is de kans inderdaad aanwezig dat de schuldenaar in actie zal komen om zijn faillissement af te wenden. Mogelijk volgt er een betaling of een betalingsregeling. U kunt de faillissementsaanvraag vervolgens aanhouden of intrekken en uw missie is geslaagd. Er volgt eindelijk betaling van uw nota’s.

Maar wat nu als de schuldenaar niet reageert op de faillissementsaanvraag en ook geen verweer voert tijdens de behandeling van de aanvraag? Het gevolg zal in beginsel zijn dat het faillissement wordt uitgesproken. Er wordt een curator aangesteld en u mag uw vordering, inclusief de kosten voor de faillissementsaanvraag, bij de curator indienen. Of er aan het einde van het faillissement een betaling volgt is echter maar afwachten. De kans op een uitkering aan de gewone (concurrente) schuldeisers is namelijk gering. Gemiddeld genomen volgt er slechts in 6% van de faillissementen een uitkering aan de gewone schuldeisers. Vanwege het faillissement kunt u zelf geen incassomaatregelen meer nemen. De curator is belast met het beheer en de vereffening van de failliete boedel. U moet dus afwachten of er een uitkering zal worden gedaan.

Daarmee bent u er nog niet. Zodra het faillissement namelijk is uitgesproken kan de schuldenaar rechtsmiddelen instellen tegen de faillietverklaring. Als de schuldenaar niet is verschenen tijdens de behandeling van de faillissementsaanvraag kan de schuldenaar verzet instellen, als hij wel is verschenen is er de mogelijkheid van hoger beroep. Als vervolgens blijkt dat het faillissement ten onrechte is uitgesproken en derhalve wordt vernietigd, bestaat zelfs de kans dat u als aanvrager van het faillissement wordt veroordeeld in de proceskosten en in sommige gevallen zelfs in het salaris van de curator. De faillissementsaanvraag kan in dergelijke gevallen dus averechts werken.

Als schuldeiser heeft u naast de faillissementsaanvraag nog andere middelen om uw vordering te incasseren. Indien uw vordering door de schuldenaar wordt betwist en een faillissementsaanvraag niet aan de orde is, kan er een procedure bij de bevoegde instantie (rechtbank, arbitrage etc.) aanhangig worden gemaakt. Voorafgaand aan de procedure kan er conservatoir beslag worden gelegd op de verhaalsobjecten van de schuldenaar, zoals bijvoorbeeld op de Mercedes. Aan het voeren van dergelijke procedures en het leggen van beslagen zijn echter ook kosten verbonden. Daarnaast bestaat er nog altijd het risico dat de schuldenaar op eigen aangifte of op verzoek van een andere schuldeiser failliet wordt verklaard of dat de schuldenaar – indien dit een natuurlijke persoon is – een verzoek zal doen om toegelaten te worden tot de wettelijke schuldsaneringsregeling (WSNP). De door u gelegde beslagen komen alsdan te vervallen, de (incasso)procedure wordt geschorst en u moet alsnog uw vordering bij de curator (faillissement) of de bewindvoerder (WSNP) indienen.  

De slotsom is dat er ontegenzeggelijk voordelen zijn verbonden aan een faillissementsaanvraag als incassomiddel. De aanvraag kan echter ook daadwerkelijk tot een faillissement zal leiden, zodat de aanvraag niet meer werkt als incassomiddel. Mocht u stappen overwegen om een schuldenaar tot betaling te bewegen dan is het aan te bevelen om de risico’s van de diverse incassomogelijkheden goed in kaart te (laten) brengen en af te stemmen op de (on)mogelijkheden in uw specifieke zaak.