Bestuurdersaansprakelijkheid – Deel II

In mijn vorige blog schreef ik dat ondernemers aansprakelijkheid willen voorkomen. Dat is logisch. Niemand zit erop te wachten om met schadeclaims geconfronteerd te worden. Daarom kiezen veel ondernemers ervoor hun onderneming te drijven met een BV. Nadat ik heb uitgelegd hoe de aansprakelijkheid is geregeld bij de eenmanszaak, de v.o.f. en de cv, heb ik daarna het verschil op het gebied van aansprakelijkheid met de BV aangegeven. Omdat de ondernemer als bestuurder en aandeelhouder dan niet met zijn privévermogen aansprakelijk is, is dit een belangrijk voordeel van een BV. Ik sloot af met de mededeling dat er wel situaties zijn waarin de bestuurder van een BV in privé aangesproken kan worden.

Hier pak ik de draad weer op. De eerste variant van bestuurdersaansprakelijkheid waar ik in deze blog aandacht aan besteed, betreft de aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover de BV. In jargon wel de “interne aansprakelijkheid” genoemd.

Interne aansprakelijkheid

Het is mogelijk dat de bestuurder door de BV zelf wordt aangesproken. Zoals ik in mijn vorige blog schreef, is een BV een rechtssubject dat aan het rechtsverkeer kan deelnemen. De BV kan dus ook een procedure opstarten tegen de ondernemer als zijnde haar eigen bestuurder. In de wet is daarvoor in artikel 2:9 van het Burgerlijk Wetboek (BW) een specifieke bepaling opgenomen.

Om de ondernemer op deze grond aan te kunnen spreken, moet er sprake zijn van onbehoorlijk bestuur. Het hoogste rechtscollege van Nederland, de Hoge Raad, heeft bepaald dat de bestuurder daarvoor een “voldoende ernstig verwijt” gemaakt moet kunnen worden. Dit is een zware maatstaf. De reden daarvoor is dat het niet wenselijk is dat bestuurders van een rechtspersoon te risicomijdend handelen. Het ondernemerschap impliceert immers het nemen van risico’s. Om te beoordelen of er sprake is van onbehoorlijk bestuur moet de vraag gesteld worden of de bestuurder in dit specifieke geval wel of niet heeft gehandeld zoals een redelijk handelend bestuurder onder dezelfde omstandigheden zou hebben gedaan. Zo nee, dan is er sprake van onbehoorlijk bestuur. Wanneer de BV daardoor benadeeld is, ontstaat er op grond van de hiervoor genoemde bepaling een vordering van de BV op de bestuurder. De BV kan de bestuurder dan aanspreken en verhaal halen op diens privévermogen.

Collectieve aansprakelijkheid bestuurders

Wanneer het bestuur van een BV bestaat uit meerdere bestuurders, zijn zij in beginsel collectief verantwoordelijk en dus aansprakelijk jegens de BV. De ene bestuurder kan dus in privé worden aangesproken voor het onbehoorlijk bestuur van een andere bestuurder, tenzij hij kan aantonen dat er in dit geval aan hem geen ernstig verwijt gemaakt kan worden.

Als voorbeeld van deze variant van bestuurdersaansprakelijkheid kan de situatie genoemd worden waarin een bestuurder er zonder goede reden voor kiest de onderneming van het ene op het andere moment stil te leggen. Het is logisch dat een redelijk handelend bestuurder dit zonder geldige reden niet doet. Daarnaast zal het ook tot nadeel leiden voor de BV. Een ander voorbeeld is de situatie waarin de bestuurder geld van de BV uitleent aan een van zijn familieleden, terwijl het verstrekken van een dergelijke lening helemaal niks te maken heeft met de gebruikelijke bedrijfsactiviteiten van de onderneming. Wanneer het geld netjes wordt terugbetaald, zal dit niet tot problemen leiden. Is dat echter niet het geval, dan zal de BV wel benadeeld zijn en een vordering tegen de bestuurder in kunnen stellen.

Conclusie

Bij deze eerste variant van bestuurdersaansprakelijkheid gaat het zoals gezegd om een interne aansprakelijkheid. Het gaat om schade die de bestuurder middels zijn handelswijze intern heeft toegebracht aan de BV. In de veelvoorkomende situatie dat de ondernemer een directeur-grootaandeelhouder is en het feitelijk dus alleen binnen de BV voor het zeggen heeft, zal deze vorm van bestuur aansprakelijkheid zich dus niet vaak voordoen. Dit zal met name het geval zijn in situaties waarin de bestuurders en aandeelhouders verschillende personen zijn.

In mijn volgende blog zal ik aandacht besteden aan de aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover derden. Deze aansprakelijkheid van komt vaker voor en wordt de “externe aansprakelijkheid” genoemd.