Geheimhouding en handhaving: denk goed na voordat je een verzoek indient

Vaak krijg ik de vraag of ik een verzoek om handhaving wil indienen namens een cliënt. Je kunt hierbij denken aan een afvalverwerkingsbedrijf die zich niet aan de voorwaarden van de eigen milieuvergunning houdt, maar ook aan de buurman die een illegaal hondenhotel exploiteert in de schuur achter zijn woning. En wat dacht je van een horeca-etablissement dat zich niet aan de regels houdt voor reclame of meer ruimte inneemt met het terras dan is toegestaan? De directe concurrent heeft er in dat geval alle reden toe een verzoek om handhaving in te dienen bij het bevoegde bestuursorgaan.

Wie heeft het verzoek ingediend?

Soms krijg ik de vraag of het mogelijk is dat de overtreder niet te horen krijgt wie het verzoek heeft ingediend. Hiervoor kunnen verschillende redenen bestaan die variëren tussen het willen voorkomen van scheve gezichten tijdens de zondagse kerkdienst tot het daadwerkelijk bang zijn voor een agressieve buurman die al eerder narigheden over de schutting heeft geroepen of zich zorgen maken over een mogelijk tegenverzoek, omdat de verzoeker het zelf ook niet zo nauw neemt met de regels.

Cliënten die niet willen dat de overtreder erachter komt wie het verzoek heeft ingediend, adviseer ik in beginsel geen formeel verzoek om handhaving te dienen.

Geheimhouding van persoonsgegevens

Allereerst is het van belang dat het bestuursorgaan niet gehouden is een anoniem verzoek in behandeling te nemen. Het voorgaande neemt niet weg dat het bestuursorgaan, naar aanleiding van een anonieme melding, onderzoek kan doen en eventueel ambtshalve kan handhaven. Een verplichting hiertoe bestaat echter niet. Wil je een formeel verzoek indienen, dan moet je jouw naam en adres moeten vermelden. Bij het indienen van een formeel verzoek om handhaving kan het bestuursorgaan worden verzocht om geheimhouding van de naam, het adres en de woonplaats van de verzoeker. Als de overtreder bezwaar maakt tegen de opgelegde last, dan worden de persoonsgegevens van de verzoeker, in de stukken die de overtreder ontvangt, weggelakt. Hetzelfde geldt voor het geval dat er een verzoek wordt ingediend op grond van de Wet openbaarheid van bestuur. De openbaarmaking van de stukken, waaronder het verzoek om handhaving, zal plaatsvinden nadat de persoonsgegevens zijn geanonimiseerd.

Mocht de opgelegde last, naar aanleiding van het bezwaar, in stand blijven, dan zal de overtreder mogelijk beroep instellen bij de rechtbank. De rechtbank zal het volledig dossier opvragen bij het bestuursorgaan. Het bestuursorgaan zal de rechtbank vragen de stukken, waarin de persoonsgegevens staan, niet aan de verzoeker en eventuele andere bij de procedure betrokken partijen te verstrekken. Dit betekent dat de rechtbank wordt verzocht te bepalen dat alleen de dienstdoende bestuursrechter bevoegd zal zijn kennis te nemen van deze persoonlijke gegevens. 

De rechtbank kan echter weigeren aan het verzoek om geheimhouding te voldoen. Dit zal de rechtbank doen als er geen sprake is van zogenaamde zwaarwichtige redenen voor geheimhouding. Op basis van de relevante jurisprudentie kan worden aangenomen dat uitsluitend het belang van privacybescherming, ten aanzien van de naam en adres, onvoldoende zwaarwichtig zal zijn, zodat geheimhouding van deze gegevens, door de rechtbank, niet voor de hand ligt. Van belang is op te merken dat de AVG het voorgaande niet anders maakt. Het procesbelang van de overtreder, bij kennisname van de naam en het adres van de verzoeker om handhaving, zal snel zwaarder wegen dan het belang van de verzoeker bij geheimhouding van diezelfde gegevens.

Conclusie

Dien alleen dan een verzoek om handhaving in, als je bereid bent te aanvaarden dat de overtreder erachter komt dat jij het bent die het verzoek heeft ingediend. In het andere geval kun je proberen een anonieme klacht bij het met toezicht belaste bestuursorgaan in te dienen. Houd er rekening mee dat als je niet wil dat jouw gegevens bekend worden gemaakt in een handhavingszaak, je (logischerwijs) geen verweer kunt voeren in bezwaar of beroep.

Wilt u meer informatie? Neemt u gerust contact op met Sander van Gent.