Circulair ondernemen

Samenwerking speelt een belangrijke rol binnen de circulaire economie. Ondernemingen, afnemers, leveranciers, financiers en andere stakeholders hebben hetzelfde doel voor ogen en werken samen aan zo duurzaam mogelijke oplossingen, diensten en producten. De samenwerking kan zijn grondslag vinden in overeenkomsten, maar ook door het nemen van een gezamenlijk belang in een rechtspersoon of andere juridische entiteit, zoals een B.V. of een coöperatie. Wij denken graag mee over de rechtsvorm van uw onderneming en kunnen assisteren bij de oprichting van – en de participatie in – een juridische entiteit, alsmede bij het opstellen van de in dat verband benodigde of aan te bevelen overeenkomsten, zoals participatie- en/of aandeelhoudersovereenkomsten, joint-venture overeenkomsten en andere vormen van samenwerkingsovereenkomsten.

Circulair bouwen kent verschillende externe financieringsvormen. In dit kader is van belang wie eigenaar zal zijn (of moet zijn) van de grond, het gebouw, de circulaire onderdelen van het gebouw of de installaties. Er zijn (naast de recht-toe-recht-aan financiering) tal van subsidies (de “Subsidieregeling Circulaire Economie”) te verkrijgen voor de circulaire bouw maar ook leasing (vaak operational lease) van onderdelen van het gebouw kan aan de orde zijn.

Bij externe financiering kunnen de belangen van de eigenaar, de subsidiegever, leasemaatschappij en de financier met elkaar botsen. Bijvoorbeeld: de financier zal zijn risico’s willen beperken door het vestigen van zekerheidsrechten. De leverancier van circulaire onderdelen van een gebouw zal in bepaalde gevallen het eigendom willen behouden via een recht van erfpacht of recht van opstal. Denk hierbij aan het leasen van zonnepanelen, verlichting (licht as a service), de voorgevel of een liftinstallatie. Er zullen diverse overeenkomsten worden gesloten voor de verschillende circulaire onderdelen van het gebouw. Die overeenkomsten regelen onder meer de levensduur, onderhoud en vervanging van een circulair onderdeel. Zulke overeenkomsten moeten op elkaar aansluiten en niet onderling niet met elkaar moeten strijden. Heeft u hulp nodig? DeHaan zal u graag adviseren.

Wanneer een bedrijf aan de slag gaat met circulaire producten, dan dient het bedrijf aan voldoende grondstoffen te komen. Enerzijds zijn dit natuurlijk producten die al een levensloop hebben gehad en klaar gemaakt moeten worden voor een nieuwe dan wel verlengde levensloop. Anderzijds zijn er reserve en vervangingsonderdelen nodig. De toelevering van zowel de eerste groep grondstoffen/onderdelen als de tweede groep grondstoffen/onderdelen moet contractueel goed geborgd zijn. Niets is vervelender dan bijvoorbeeld een stoel moeten refurbishen en dat je net niet over het juiste vervangingsonderdeel beschikt. Wij begeleiden bij de wens om juridisch gezien te borgen dat je te allen tijde de beschikking hebt of binnen korte termijn kan beschikken over voldoende (reserve)onderdelen.

Wat voor de één afval is, is voor de ander een grondstof. In een circulaire economie bestaat geen afval meer, maar in de huidige rechtspraak en wetgeving kan die grondstof toch als afval worden gekwalificeerd. Het is van belang om te weten of de (grond)stoffen waar u mee werkt als afvalstoffen worden gezien. Indien dat het geval is, kunnen andere regels gelden dan wanneer sprake is van grondstoffen. Denk daarbij aan een mogelijke vergunningplicht bij de opslag van afvalstoffen. Binnen de legal scan zullen wij dit dan ook analyseren en u daarover adviseren.

Circulaire processen zijn vaak ook innovatief. Het is van groot belang om innovaties goed te beschermen, zodat u in staat bent deze te blijven gebruiken én om de investeringen die hiermee gemoeid zijn terug te verdienen. Bescherming kan middels een merkdepot of een modeldepot, maar ook auteursrechten en octrooirechten kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Zijn er meerdere partijen betrokken, dan is het advies in een overeenkomst vast te leggen aan wie de verschillende rechten toebehoren en om bijvoorbeeld licentieovereenkomsten op te stellen zodat meerdere partijen van de innovaties gebruik kunnen maken zonder dat u uw rechten verliest. Het in de markt zetten van beschermde innovaties biedt ook weer mogelijkheden voor de ontwikkeling van een nieuw verdienmodel.

Een belangrijk aspect om bij stil te staan bij het aanbieden en verkopen van (circulaire) goederen is de wettelijke garantie. Bij het hergebruiken of opknappen van gebruikte goederen kan het de verwachting van de verkoper zijn dat hierop geen garantie hoeft te worden gegeven. De Nederlandse wet kent echter een wettelijke garantie voor consumenten. De periode van deze garantie is niet expliciet opgenomen in de wet, maar de consument moet het product normaal kunnen gebruiken gedurende de periode waarvan hij mag verwachten dat het product functioneert. Indien het geleverde binnen één jaar na aflevering een gebrek vertoont, wordt dit gebrek al aanwezig geacht op het moment van aflevering. Let dus op, ook al is het een (her)gebruikt product een consument kan zich beroepen op de wettelijke garantie.

Wanneer u aan de slag gaat met circulaire activiteiten loopt u wellicht tegen vragen ten aanzien van productaansprakelijkheid aan. Welke partij is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor eventuele schade voortvloeiend uit gerecyclede producten omdat het hergebruikte plastic achteraf niet voldoende fijn gemalen bleek? Dient de aansprakelijkheid tussen de betrokken partijen verdeeld te worden bij het delen/hergebruiken van (elkaars) materialen of producten? Het is van belang om uw contractuele relatie – daarmee de inrichting van uw bedrijf – af te stemmen op onder andere deze (nieuwe) vraagstukken. Wij denken graag praktisch met u mee. Afhankelijk van uw wensen kunnen wij zowel uw huidige contracten scannen als geheel nieuwe contracten voor u opstellen.

Indien men zich bedrijfsmatig met recyclen bezighoudt, is er helaas ook het risico dat u te maken te krijgt met goederen die uit diefstal afkomstig zijn. Anders dan u wellicht denkt, maakt u zich snel schuldig aan heling. Om heling te voorkomen zijn er regels die u in acht moet nemen. Handelaren in gebruikte zijn onder meer verplicht een register bij te houden in een door de burgemeester aangewezen en door hem gewaarmerkt register. Dikwijls wordt het Digitaal Opkopersregister (het “DOR”) door de burgemeester aangewezen als een dergelijk register. Indien u zich bezighoudt met recyclen is het dan ook verstandig om u te laten adviseren door een jurist over de huidige en toekomstige regelgeving die voor uw bedrijf van belang is.