Vooruitblik op 2022: gaat het arbeidsrecht weer op de schop?

Wat brengt het jaar 2022 voor het arbeidsrecht? In het coalitieakkoord 2021-2025 van de VVD, D66, CDA en ChristenUnie van 15 december 2021 staat een paragraaf opgenomen over de ambitieuze plannen van de coalitie voor de komende kabinetsperiode. Er is daarbij ook aandacht besteed aan de gewenste hervormingen in het arbeidsmarktbeleid.

De coalitie wil de bestaanszekerheid van lage- en middeninkomens versterken en de lasten verlagen. De leidraad voor de gewenste hervormingen wordt gevormd door het eindrapport van de commissie-Borstlap van 23 januari 2020 en het SER MLT-advies uit juni 2021.

Hervormingen

De hervormingen die de coalitie wil doorvoeren en die van effect zijn op het arbeidsrecht betreffen onder andere:

• lastenverlichting van het mkb bij de loondoorbetaling bij ziekte;
• verder verkleinen van de verschillen tussen werknemers met een vast en tijdelijk contract (bijvoorbeeld door een betere regulering van oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten en uitwerking van de mogelijkheid tot het aanvragen van een deeltijd-WW);
• invoering minimumloon op basis van een 36-urige werkweek;
• tegengaan van schijnconstructies door ondersteuning van zelfstandigen en stimulering van echt ondernemerschap;
• verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen zodat er sprake is van een gelijkwaardiger sociale zekerheid tussen zelfstandigen en werknemers;
• recht op permanente scholing.

Het gaat te ver om alle voorgestelde hervormingen uitvoerig te bespreken. Wat deze voornemens concreet betekenen en wat het effect van de gewenste wijzigingen zal zijn op werkgevers, werknemers en zelfstandigen is immers nog onduidelijk. Daar komt bij dat het een ambitieus beleid is dat niet op alle punten op korte termijn en binnen één kabinetsperiode zal kunnen worden aangepast.

Dat gezegd hebbende, het feit dat de coalitie verwijst naar het rapport van de commissie-Borstlap doet vermoeden dat men grote veranderingen op het oog heeft. Zou voor het MKB eindelijk de lange loondoorbetalingsverplichting bij ziekte van 104 weken worden teruggebracht naar bijvoorbeeld 52 weken? Wij hopen het van harte.

De commissie-Borstlap heeft onder andere geadviseerd het ontslagrecht te herzien. Volgens de commissie moeten werknemers intern wendbaarder worden en moet er een rem komen op flexwerk. Ook adviseert de commissie dat er een overzichtelijker stelsel komt van contractvormen en er een fiscale gelijke behandeling komt voor alle werkenden.

Wij verwachten in het licht van deze signalen en de trends in rechtspraak dat de komende jaren wel eens een einde kan worden gemaakt aan het gebruik van zogenaamde platformarbeiders (zoals bij Deliveroo, Uber en Helpling). Ook zou het ons niets verbazen dat er voor ZZP’ers die werk doen dat normaal gesproken ook door werknemers in een onderneming wordt gedaan, er een wettelijk rechtsvermoeden komt dat de ZZP’er op basis van een arbeidsovereenkomst werkzaam is (met alle rechten van dien).

Definitieve wetswijzigingen 2022

Van een aantal, al eerder bekendgemaakte, wijzigingen weten we in ieder geval zeker dat zij in 2022 ingevoerd worden. Dit betreft onder andere:

• Gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof (vanaf 2 augustus 2022): Ouders krijgen straks gedurende 9 weken ouderschapsverlof een UWV-uitkering ter hoogte van 50% van hun dagloon (met een maximum van 50% van het maximum dagloon). Voorwaarde is dat zij deze 9 weken opnemen in het eerste levensjaar van het kind. Daarmee krijgen ouders meer tijd om te wennen aan de nieuwe gezinssituatie.
• STAP-budget: Via STAP krijgt elke Nederlander jaarlijks 1.000 euro voor scholing en ontwikkeling. Denk daarbij aan cursussen, coaching en ontwikkeladvies. Het officiële scholingsregister STAP wordt momenteel gevuld. De website waar alles op te vinden zal zijn, komt als het goed is half februari online.
• Wet op de Ondernemingsraden: Werknemers hebben na 3 maanden actief en passief kiesrecht (was 6 respectievelijk 12 maanden). Ook uitzendkrachten krijgen na 18 maanden actief en passief kiesrecht.
• Last but not least: de Inspectie SZW heet vanaf 1 januari 2022 “Nederlandse Arbeidsinspectie”.

Uiteraard zijn ook wij benieuwd naar de wijzigingen die dit voor het arbeidsrecht met zich mee zal brengen en houden wij u van alle ontwikkelingen op de hoogte!